Wizualizacja prawdopodobieństwa pojawienia się zorzy na podstawie danych NOAA/SWPC - model podstawowy, dane na biegun połnocny

Słowniczek pojęć:

• Zorza polarna : zjawisko świetlne obserwowane w górnej atmosferze w pobliżu biegunów magnetycznych planety, która ma silne pole magnetyczne o charakterze dipolowym (dwubiegunowym)
• Występowanie : Zorze występują na wysokich szerokościach geograficznych, głównie za kołami podbiegunowymi, chociaż w sprzyjających warunkach bywają widoczne nawet w okolicach 50. równoleżnika. Zdarza się, że zorze polarne obserwowane są nawet w krajach śródziemnomorskich.
• Powstawanie: Słońce stale emituje strumień naładowanych cząstek, czyli wiatr słoneczny. Podczas rozbłysków Słońce wyrzuca większe ilości takich cząstek; należą do nich protony o energiach do 1 GeV oraz elektrony o kilka rzędów wielkości mniejszej energii (co wynika z mniejszej masy spoczynkowej tych cząstek). W pobliżu Ziemi tory lotu tych cząstek są odchylane przez ziemskie pole magnetyczne. Schwytane przez ziemską magnetosferę cząstki poruszają się po torze o kształcie helisy wzdłuż linii pola magnetycznego łączących obydwa ziemskie bieguny magnetyczne, powodując wzbudzenia atomów w obszarze polarnym, a skutkiem tego świecenie zorzowe. Świecenie zorzowe tworzy ponad 270 linii emisyjnych, głównie tlenu i azotu.
• Index KP: Indeks Kp to globalny wskaźnik aktywności geomagnetycznej oparty na 3-godzinnych pomiarach z naziemnych magnetometrów na całym świecie. Każda stacja jest kalibrowana zgodnie z jej szerokością geograficzną i zgłasza pewien wskaźnik K w zależności od aktywności geomagnetycznej mierzonej w miejscu magnetometru. Globalny indeks Kp jest następnie określany za pomocą algorytmu, który łączy zgłaszane wartości K dla każdej stacji razem. Indeks Kp wynosi od 0 do 9, gdzie wartość 0 oznacza, że aktywność geomagnetyczna jest bardzo mała, a wartość 9 oznacza ekstremalne burze geomagnetyczne.
• Rozbłyski słoneczne (wybuchy): zespół zjawisk i procesów fizycznych wywołany nagłym wydzieleniem w atmosferze Słońca ogromnej ilości energii spowodowany przez proces anihilacji pola magnetycznego. Energia ta została wcześniej zakumulowana w polach magnetycznych obszarów aktywnych. Czas trwania rozbłysku waha się od kilkunastu minut dla najsłabszych zjawisk aż do około półtorej godziny w zjawiskach najbardziej intensywnych. Zjawiska tworzące łącznie rozbłysk słoneczny przebiegają we wszystkich warstwach atmosfery słonecznej, a nawet częściowo w fotosferze. Podczas rozbłysku emitowane są ogromne ilości energii w postaci fal elektromagnetycznych (od gamma do radiowych) oraz strumienie cząstek (elektronów, protonów, jonów) o prędkościach dochodzących do 70% prędkości światła w próżni.
• Skala rozbłysków:
  • Klasa A (od 0 do 0.00000010 W/m2) - to nic :)
  • Klasa B (między 0.00000010 a 0.0000010 W/m2) - to w zasadzie cisza.
  • Klasa C (między 0.0000010 a 0.000010 W/m2) - to mały rozbłysk.
  • Klasa M (między 0.000010 a 0.00010 W/m2) - silny rozbłysk.
  • Klasa X (od 0.00010 W/m2 wzwyż ) - mega silny rozbłysk
• Skutki rozbłysków: W raporcie National Research Council of the National Academies of Sciences (Amerykańska Akademia Nauk) naukowcy ostrzegają, iż podobna burza, jak ta która nawiedziła ziemię w roku 1859, dzisiaj mogłaby spowodować globalną katastrofę. W marcu 1989 roku wytworzony w początkowej fazie burzy impuls w sieci energetycznej spowodował np. zniszczenie transformatora wysokiego napięcia i jak do tej pory było to jedno z dwóch takich zdarzeń. Według analizy którą przeprowadzono w 2008 roku, burza nieco większa od tej z maja 1921 roku zniszczyłaby w samych Stanach Zjednoczonych ok. 350 transformatorów i lokalnych stacji elektroenergetycznych, dostarczających energii dla 130 milionów osób, co jednak nie wydarzyło się w roku 1989. Zjawiska te miały podobne natężenie. Przy dużych rozbłyskach przestaje poprawnie działąć globalny system GPS , Glonass , Galileo czasem następują zakłucenia w działaniu stacji radjowych itd. Stwarza to realnie zagrożenie dla działania nowoczesnego społeczeństwa i może prowadzić do katastrof na szeroką skalę.

Zdjęcie NASA pokazujące rozbłyski słoneczne